Hội đu tiên
Cứ hai năm một lần, lễ hội đu tiên được diễn ra sôi nổi tại rất nhiều địa phương của tỉnh Thừa Thiên Huế như hội đu tiên làng Phước Yên (xã Quảng Thọ, Quảng Điền), làng Gia Viên (xã Phong Hiền, Phong Điền) nhưng đặc sắc nhất là hội đu tiên tại xã Điền Hòa (Phong Điền) với lịch sử lễ hội hơn 700 năm.
Đu tiên là cách gọi của hình thức đánh đu đôi, tức từng cặp (một nam, một nữ) thanh niên cùng lên đu so tài trong dịp đầu xuân năm mới. Để chơi đu, người ta dựng những cây tre già và thẳng được chọn ở khắp vùng để làm giá, sau đó trồng bên cạnh cây đu một cây cột và treo một chiếc khăn hồng ở độ cao xấp xỉ chiều cao giá đu.
Khi đánh đu, người chơi phải nhún sao cho đều, nhịp nhàng để đưa đu lên cao và giật lấy chiếc khăn hồng thì được xem là người chiến thắng. Khi đu lên cao, người chơi bay giữa không trung, nhìn thấy những người phía dưới đang cổ vũ rất nhỏ sẽ có cảm giác như đang ở tận cõi tiên. Thêm vào đó, trong một hội đu có nhiều hình thức chơi khác nhau nhưng phổ biến nhất và được ưa chuộng hơn cả là hình thức đu tiên, vì vậy tên gọi này được lấy làm tên của lễ hội.Dulichgo
Từ thế kỷ XIV, trên mảnh đất Thuận Hóa (Thừa Thiên Huế ngày nay) đã đề cập đến lễ hội đánh đu. Trong cuốn Đại Việt sử ký toàn thư (Ngô Sĩ Liên, Phan Phu Tiên, Lê Văn Hưu... soạn thảo) có viết: “Ất Tỵ, năm thứ tám niên hiệu Đại Trị đời Trần Dụ Tông (1363)…, mùa xuân, tháng Giêng, người Chiêm Thành đến bắt dân ở châu Hóa. Hàng năm, cứ đến mùa xuân tháng Giêng, con trai, con gái họp nhau đánh đu ở Bà Dương. Người Chiêm Thành khoảng tháng 12 năm trước, nấp sẵn ở nơi đầu nguồn của châu Hóa, đến khi ấy ụp đến cướp bắt lấy người đem về”.
Trải qua bao thăng trầm lịch sử, hội đu tiên vẫn vững chãi tồn tại trong truyền thống văn hóa của các làng quê xứ Huế. Và những tên gọi Phước Yên, Gia Viên, Điền Hòa như cũng chung một mong ước với hội đu tiên vậy.
Hội đánh bài chòi Thủy Thanh
Cùng thời điểm tổ chức Hội đu tiên, hội đánh bài chòi tại làng Thanh Thủy Chánh, xã Thủy Thanh, thị xã Hương Thủy cũng được tổ chức hết sức rầm rộ và kéo dài tới tận mồng 10.
Dulichgo
Trong quá trình lao động và sinh hoạt, những điệu hò, câu hát đã được hình thành truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác với rất nhiều những dị bản tùy vào mỗi vùng miền, trong đó các điệu hò, điệu lý (hò chèo thuyền, hò giã gạo, hò kéo vải... hoặc lý ngựa ô, lý con sáo, lý quét nhà...) thậm chí những câu thơ được sáng tác ngẫu hứng cũng được hòa quyện vào nhau trong những ván chơi với những tràng cười không dứt, tạo nên nét khác biệt cũng như sự đa dạng của đánh bài chòi.
Bộ bài để đánh bài chòi là bộ bài tam cúc cải tiến, gồm 33 lá, với những tên chuyển thành nôm na như: nhứt nọc, nhì nghèo, ông ầm, thằng bí, lá liễu… vẽ trên giấy, dán vào thẻ tre. Mỗi thẻ tre dán ba con bài, không trùng lặp nhau. Bộ bài gồm 3 pho là pho Văn, pho Vạn và pho Sách, mỗi pho có 10 lá, vì phải có 33 lá nên thêm vào 3 lá nữa là: ông ầm đen, tử cẳng đen và cửu điều đen (để phân biệt với 3 lá cùng tên này nhưng màu đỏ) cho đủ bài chơi.
Dulichgo
Để giúp vui cho cuộc chơi còn có một ban nhạc cổ gồm đờn cò, kèn, sanh, trống hòa tấu lên khi có chòi "tới". Đặc sắc là thế cho nên những ngày xuân ở Huế, ai nấy đều nô nức rủ nhau về làng Thanh Thủy Chánh, không chỉ để ngắm cầu ngói Thanh Toàn nổi tiếng mà còn chung vui với hội bài chòi. Có câu : “Ai về cầu ngói Thanh Toàn - Cho em về với một đoàn cho vui”, dấu ấn văn hóa cộng đồng của nền văn minh lúa nước được trui rèn từ những hoạt động văn hóa ấy.
Ở Huế có hai hội vật nổi tiếng là hội vật làng Thủ Lễ (thị trấn Sịa, huyện Quảng Điền, diễn ra vào ngày mồng 5 tết) và hội vật làng Sình (làng Lại Ân, xã Phú Mậu, huyện Phú Vang, diễn ra vào ngày mồng 10). Tuy nhiên, do chỉ cách trung tâm thành phố hơn 7km (về phía đông bắc) nên hội vật làng Sình hàng năm thu hút được đông đảo người dân và du khách thập phương tới tham gia hơn. Người dân làng Sình có câu ca dao: “Dù ai đi ngược về xuôi - Nhớ ngày hội vật thì quay về Sình” hay “Dù ai đi ngược về xuôi - Nhớ ngày hội vật mồng Mười tháng Giêng” như nhắc nhở con cháu về vốn truyền thống quý báu của địa phương cần được bảo tồn và phát huy theo năm tháng.
Người làng Sình quan niệm rằng hội vật năm nào thu hút được càng nhiều người xem thì năm đó càng làm ăn phát đạt và phải xong hội vật thì mọi người mới yên tâm làm việc. Cũng với ý nghĩa cầu mưa thuận gió hòa, quốc thái dân an và tạo thêm sự hứng khởi cho năm mới, hội vật ở Huế vượt ra khỏi văn hóa của một làng quê cụ thể mà hòa chung vào nét văn hóa truyền thống độc đáo của cả đất nước.
Vào các ngày mồng 7, mồng 8 Tết hàng năm, tại thị trấn Sịa (huyện Quảng Điền) và ở phường Thủy Châu (thị xã Hương Thủy) diễn ra hội đua ghe sông Vực.
Dulichgo
Cũng với ý nghĩa như các lễ hội trên, các giải đua ghe hàng năm thu hút được đông đảo các đội chơi đến từ các tổ dân phố, các thôn trên địa bàn, mặc dù giải thưởng chỉ là một lá cờ dài treo trên ngọn tre và tiền thưởng chỉ như chút lộc đầu năm mà thôi. Trong cuộc đua bao giờ cũng có 9 đội tham gia tranh tài bao gồm cả đội hình nam và nữ, xuất phát tại vè trung tâm trước ban tổ chức hay còn gọi là "vè rốn" theo dân địa phương, và hai vè thượng lưu và hạ lưu ở hai đầu của đường đua. Các đội đua đối với nam trải qua một "rộ" tức một chặng đua do ban tổ chức quy định, gồm "3 vòng 6 tráo", đối với nữ là "2 vòng 4 tráo" đi qua các vè cho trước.
Hội đua ghe cũng được tổ chức tại vịnh Lăng Cô (huyện Phú Lộc) vào sáng mồng 6 Tết hàng năm, được xem như một điển nhấn du lịch gây nhiều hứng thú cho du khách thập phương khi đến Huế. Đặc sắc nhất, cứ ba năm một lần, giải đua ghe trên phá Tam Giang được tổ chức tại làng Thai Dương (thị trấn Thuận An, huyện Phú Vang) vào ngày 12 tháng Giêng gắn liền với lễ hội cầu ngư cũng được đánh giá là một trong những lễ hội độc đáo nhất của tỉnh Thừa Thiên – Huế. Tên gọi làng Thai Dương với ý nghĩa là nơi đón ánh bình minh đầu tiên của vùng ven biển này càng khiến cho người đi, kẻ ở vẫn hoài nhắc câu ca:
“Vò vọ mà chấm muối rang
Đi mô cũng nhớ Thuận An mà về”.
Huyền Trân công chúa là là con gái của vua Trần Nhân Tông, để giữ mối hòa hảo và thắt chặt bang giao mà công chúa được vua cha gả cho vua Chế Mân, trở thành hoàng hậu của đất nước Chiêm Thành khi mới 19 tuổi Hơn một năm sau, vua Chế mân băng hà. Theo tục lệ, hoàng hậu phải lên giàn hỏa thiêu để tuẫn tiết theo vua. Nghe tin, vua tôi nhà Trần đã cử tướng Trần Khắc Chung sang viếng và tìm cách cứu công chúa. Về nước, theo di nguyện của vua cha, công chúa đầu gia Phật giáo ở núi Trâu Sơn (Bắc Ninh) và lấy pháp danh Hương Tràng.
Dulichgo
Để biết ơn người có công mở mang bờ cõi, tạo nên mảnh đất Thừa Thiên và tỉnh Quảng Trị ngày nay, nhân ngày mất của công chúa Huyền Trân là ngày mồng 9 tháng Giêng, người dân Huế tổ chức lễ hội đền Huyền Trân tại Trung tâm Văn hóa Huyền Trân (151 đường Thiên Thai, phường An Tây, thành phố Huế).
Sau đại lễ, hội đền Huyền Trân công chúa chính thức được bắt đầu với nhiều hoạt động như viết thư pháp, tụng kinh cầu nguyện Quốc thái dân an, chơi cờ tướng, cờ người, võ thuật cổ truyền, hò giã gạo… hết sức sôi nổi. Hàng năm, lễ hội thu hút hàng ngàn lượt khách với tấm lòng hướng về nguồn cội.
Hướng đến việc xây dựng thành phố Festival đặc trưng của Việt Nam, thành phố Huế nói chung, tỉnh Thừa Thiên Huế nói riêng có đầy đủ cơ sở để phát triển thông qua những hoạt động bảo tồn và phát huy những tầng giá trị văn hóa vốn có của mỗi địa phương, tạo nên hệ thống những “đặc sản” chẳng nơi nào có được. Những giá trị đó sẽ “tiếp thêm sức mạnh của nền văn hóa đương thời và nâng nó lên ngang tầm với sự phát triển kinh tế và sự phồn vinh của xã hội” như tổ chức UNESCO từng nhận định.
Theo Khám Phá Huế
Du lịch, GO!
0 nhận xét:
Đăng nhận xét